05/01/2021

De start van het nieuwe jaar brengt vaak een aantal nieuwe maatregelen en verandering met zich mee. Ook dit jaar is het niet anders. Vanaf 1 januari 2021 treedt een nieuwe fiscale maatregel in werking die voorziet in een verlaagd btw-tarief van 6 % voor de afbraak van gebouwen en de heropbouw van woningen.

De coronacrisis heeft een enorme impact gehad op de bouwsector: de orderboekjes lopen leeg en nieuwe opdrachten blijven uit. Bovendien heeft de crisis een belangrijk economische weerslag op burgers. Het is de bedoeling dat het verlaagde btw-tarief van 6 % de bouwsector en de belastingplichten een belangrijk fiscale stimulans geeft voor de afbraak en heropbouw van woningen en er zo voor zorgt dat het makkelijker wordt om tegen lagere kosten nieuwe woningen te bouwen. Daarnaast brengt de maatregel een positief ecologische impact met zich mee, aangezien een deel van het woonpatrimonium zo versneld zal worden vernieuwd.

Het verlaagde btw-tarief van 6 % gold eerder al in 32 centrumsteden[1] zoals Kortrijk, Brussel of Gent. Het territoriale toepassingsgebied wordt nu uitgebreid: de maatregel zal van toepassing zijn op het gehele Belgische grondgebied. Ook het materiële toepassingsgebied wordt uitgebreid: de regel is niet alleen van toepassing op aannemingswerken van afbraak en heropbouw, maar eveneens op de levering van nieuwe woningen en de vestiging, overdracht en wederoverdracht van bepaalde zakelijke rechten op die woningen.

Zowel projecten van bouwheren-natuurlijke personen, als die van bouwpromotoren komen dus in aanmerking voor de maatregel. Projecten van bouwpromotoren bestemd voor verkoop, vielen tot op heden buiten het toepassingsgebied van het verlaagde btw-tarief.

Het moet bovendien gaan om woningen die gedurende 5 jaar de enige en eigen woning van de bouwheer/koper zijn en die een bewoonbare oppervlakte hebben van maximum 200 m².

Verder is vereist dat het gaat om de afbraak van een gebouw en de heropbouw van een woning gelegen op hetzelfde kadastraal perceel. Het is hierbij belangrijk dat de afbraak en heropbouw door dezelfde persoon gebeurt. Dit betekent echter niet dat die persoon hiervoor geen beroep kan doen op verschillende onderaannemers die hem hiervoor uiteraard zullen factureren.

Daarenboven is niet vereist dat het af te breken gebouw een woning is. Het kan ook gaan om een loods, fabriek, garage, … Het is echter wel belangrijk dat het gaat om een gebouw met een significante omvang, desgevallend in verhouding tot de opgerichte woning(en). Zo zullen tijdelijke constructies opgetrokken uit niet-duurzame materialen normaal gezien niet beantwoorden aan het criterium van “significante omvang”.[2]

Het gaat om een maatregel die beperkt is in de tijd en loopt van 1 januari 2021 tot 31 december 2022. Concreet is de regelgeving van toepassing op belastingen die opeisbaar worden tussen deze data.

Het is belangrijk op te merken dat de nieuwe maatregel voor afbraak en heropbouw bovenop de bestaande regeling komt die eerder al gold in de 32 centrumsteden. In die centrumsteden kan dan ook van beide regelingen gebruik worden gemaakt tijdens de looptijd van de nieuwe maatregel.

De maatregel zal dus van groot belang zijn om de negatieve economische impact die de coronacrisis met zich meebrengt, het hoofd te bieden. Naast deze economische doelstelling, zijn ook de sociale[3] en ecologische[4] doelstelling van groot belang.

Voor een gedetailleerde interpretatie, verwijzen we naar de FAQ die gepubliceerd is op de website van FOD Financiën: https://financien.belgium.be/sites/default/files/downloads/112-afbraak-heropbouw-faq.pdf

Programmawet kan u hier terugvinden: https://financien.belgium.be/sites/default/files/scc/programmawet/2020-0811%2020201120%20WO%20PW%20NA%20KERN%20FINAAL.pdf#page=10

Memorie van toelichting: https://financien.belgium.be/sites/default/files/scc/programmawet/2020-0811%2020201120%20MVT%20PW%20NA%20KERN%20FINAAL.pdf#page=21