27/03/2020
Het Coronavirus en overmacht in de bouwsector
Het Coronavirus of Covid-19 virus verspreidt zich zeer snel… Naast de vanzelfsprekende impact op de volksgezondheid, stellen we vast dat ook ondernemingen enorm veel moeilijkheden ondervinden. Op vandaag horen we verhalen van uitgestelde leveringen, stopgezette werken, opgezegde contracten, bovendien worden ook veel events afgelast. De vraag die dan ook bij iedereen in dergelijke situatie luidt: Wie betaalt er dan de reeds gemaakte kosten of een schadevergoeding? Welke gevolgen heeft het Coronavirus voor de niet-nakoming van contractuele verplichtingen?
Iedereen gaat er vanuit dat dit “toch wel een geval van overmacht is”. Nochtans zal een onderneming zich pas op overmacht kunnen beroepen , indien aan een aantal strenge voorwaarden voldaan is, en alles hangt daarbij, ook bij Corona, af van de concrete situatie. We zetten nog eens alles op een rijtje.
Op vandaag is het onduidelijk of de coronacrisis (door de regering of minstens in de rechtspraak) als overmacht zal worden erkend/aanvaard in het kader van de verplichte naleving van de contractueel voorziene uitvoeringstermijn en de hieraan gekoppelde vertragingsboetes.
Algemeen geldt dat een overeenkomst moet worden nageleefd en niet zomaar eenzijdig kan worden beëindigd en/of geschorst. Het risico is dan ook dat een aannemer schadevergoeding verschuldigd kan zijn wegens contractuele wanprestatie, indien overmacht niet aanvaard zou worden.
Het inroepen van overmacht is aan zeer strikte voorwaarden onderworpen :
- het moet gaan om een onvoorzienbare gebeurtenis;
- die buiten de wil ligt van de partij die overmacht inroept;
- en die de uitvoering van de overeenkomst tijdelijk (en/of definitief) onmogelijk maakt.
Het één en ander brengt met zich mee dat :
- de beslissing om niet-zieke mensen thuis te laten blijven - gezien er geen enkele dwingende overheidsmaatregel is in die zin - geen maatregel is ‘buiten de wil om’, zodat dit op zich geen overmacht is; Op vandaag is er, ingevolge het MB van 23 maart 2020 wel de verplichting die vanuit de overheid wordt opgelegd om thuis te blijven/werken. In limitatieve gevallen kan er buitenshuis worden gegaan: bv. naar de supermarkt, tankstation, werk (indien telewerk geen optie is binnen het bedrijf). Het zal dus geval per geval moeten bekeken worden of de onderneming in kwestie werknemers van thuis uit kan laten werken of niet. Er is dus wel degelijk een dwingende overheidsmaatregel die oplegt dat niet-zieke werknemers thuis moeten blijven en van thuis uit moeten werken, tenzij het echt niet anders kan, en in dat laatste geval dienen de regels inzake social distancing absoluut te worden nageleefd. Is het niet mogelijk om die laatste regels na te leven, dan is het bedrijf in kwestie verplicht om haar deuren te sluiten. Het is in dat geval dan ook buiten de wil om van het bedrijf in kwestie dat zij haar niet-zieke werknemers dient thuis te laten.
Voor aannemingsbedrijven is telewerken geen optie. Werknemers van deze aannemers kunnen dan ook blijven werken op verplaatsing, mits naleving van social distancing, maar indien dat niet kan nageleefd worden, dan is men verplicht te sluiten van overheidswege. Doch in de praktijk wordt niettemin vastgesteld dat de politie reeds is overgegaan tot sluiting van werven waar meer dan twee mensen aan het werk waren.
Indien het gaat om een aannemer die niet met personeel werkt, dan kan hij in principe vooralsnog gewoon blijven verder werken, mits naleving opnieuw van social distancing. Voor hem is het immers niet mogelijk om van thuis uit te werken, waardoor voor hem een uitzondering wordt gemaakt wat de verplichting betreft om zoveel als mogelijk thuis te blijven/werken.
- enkel wanneer een (onder)aannemer echt ziek is, of op voorschrift van de dokter geen prestaties mag leveren buitenshuis en voor zover alle drie de criteria, zoals hierboven uiteengezet om van overmacht te kunnen spreken, vervuld zijn, kan er sprake zijn van een situatie van overmacht.
Echter in de verhouding van hoofdaannemer-klant dient in dat geval de vraag te worden gesteld of het ontbreken van één bepaalde onderaannemer de uitvoering van de overeenkomst met de klant tijdelijk of definitief onmogelijk maakt? Volgens de bouwunie is het antwoord op deze vraag eerder ontkennend, wanneer men ervan uitgaat dat niet alle de onderaannemers onbeschikbaar zijn en er dus in feite een andere onderaannemer zou kunnen worden ingeschakeld.
Het zal er in de praktijk wellicht op aankomen om zoveel als mogelijk te kunnen bewijzen dat bepaalde werken (los van welke aannemer deze uitvoert) redelijkerwijze niet kunnen worden uitgevoerd met respect voor de social distancing of andere opgelegde maatregelen. Bij werven met meerdere aannemers zal ook nog te bewijzen zijn dat bepaalde werken, die op zich wel zouden kunnen worden uitgevoerd, tijdelijk toch niet kunnen/konden doorgaan omdat de andere werken die niet kunnen/konden worden uitgevoerd eerst moeten/moesten gebeuren.
Elke situatie zal afzonderlijk te beoordelen zijn door de rechtbank.
In afwachting van deze toetsing is het aangewezen om zoveel als mogelijk documenten en bewijzen te verzamelen die het argument van overmacht in uw voordeel kunnen ondersteunen en deze in uw nadeel te betwisten.
Indien er dan toch sprake is van overmacht, wat zijn de gevolgen?
Als je zelf verplichtingen hebt, maar je bent van mening dat je die omwille van overmacht niet kan nakomen, moet je de andere partij hiervan onmiddellijk op de hoogte brengen, samen met het bewijs van de overmachtssituatie.
Je overeenkomst vermeldt mogelijk de manier waarop deze kennisgeving dient te gebeuren: kijk dit dus zeker eens na! Verder zal je ook de schade die hieruit volgt zoveel als mogelijk moeten beperken. Dit impliceert bijvoorbeeld het aanvaarden van een alternatieve leveringswijze of een uitstel van een afspraak/deadline.
Als je geconfronteerd wordt met een tegenpartij die zich beroept op overmacht, reageer dan snel! Een laattijdige (of geen) reactie kan beschouwd worden als een aanvaarding van de overmacht. Controleer hierbij zeker of aan alle bovenstaande voorwaarden voldaan is. Het Coronavirus maakt in se geen overmachtssituatie uit, bijgevolg zal jouw tegenpartij concrete redenen moeten aanhalen én bewijzen.
Tot slot verwijzen wij nog naar de website van de Bouwunie waarop diverse informatie, alsook modelbrieven werden verzameld:
https://www.bouwunie.be/nl/theme/dossier-corona/coronavirus-FAQ
27/03/2020
Het Coronavirus en overmacht in de bouwsector
Het Coronavirus of Covid-19 virus verspreidt zich zeer snel… Naast de vanzelfsprekende impact op de volksgezondheid, stellen we vast dat ook ondernemingen enorm veel moeilijkheden ondervinden. Op vandaag horen we verhalen van uitgestelde leveringen, stopgezette werken, opgezegde contracten, bovendien worden ook veel events afgelast. De vraag die dan ook bij iedereen in dergelijke situatie luidt: Wie betaalt er dan de reeds gemaakte kosten of een schadevergoeding? Welke gevolgen heeft het Coronavirus voor de niet-nakoming van contractuele verplichtingen?
Iedereen gaat er vanuit dat dit “toch wel een geval van overmacht is”. Nochtans zal een onderneming zich pas op overmacht kunnen beroepen , indien aan een aantal strenge voorwaarden voldaan is, en alles hangt daarbij, ook bij Corona, af van de concrete situatie. We zetten nog eens alles op een rijtje.
Op vandaag is het onduidelijk of de coronacrisis (door de regering of minstens in de rechtspraak) als overmacht zal worden erkend/aanvaard in het kader van de verplichte naleving van de contractueel voorziene uitvoeringstermijn en de hieraan gekoppelde vertragingsboetes.
Algemeen geldt dat een overeenkomst moet worden nageleefd en niet zomaar eenzijdig kan worden beëindigd en/of geschorst. Het risico is dan ook dat een aannemer schadevergoeding verschuldigd kan zijn wegens contractuele wanprestatie, indien overmacht niet aanvaard zou worden.
Het inroepen van overmacht is aan zeer strikte voorwaarden onderworpen :
- het moet gaan om een onvoorzienbare gebeurtenis;
- die buiten de wil ligt van de partij die overmacht inroept;
- en die de uitvoering van de overeenkomst tijdelijk (en/of definitief) onmogelijk maakt.
Het één en ander brengt met zich mee dat :
- de beslissing om niet-zieke mensen thuis te laten blijven - gezien er geen enkele dwingende overheidsmaatregel is in die zin - geen maatregel is ‘buiten de wil om’, zodat dit op zich geen overmacht is; Op vandaag is er, ingevolge het MB van 23 maart 2020 wel de verplichting die vanuit de overheid wordt opgelegd om thuis te blijven/werken. In limitatieve gevallen kan er buitenshuis worden gegaan: bv. naar de supermarkt, tankstation, werk (indien telewerk geen optie is binnen het bedrijf). Het zal dus geval per geval moeten bekeken worden of de onderneming in kwestie werknemers van thuis uit kan laten werken of niet. Er is dus wel degelijk een dwingende overheidsmaatregel die oplegt dat niet-zieke werknemers thuis moeten blijven en van thuis uit moeten werken, tenzij het echt niet anders kan, en in dat laatste geval dienen de regels inzake social distancing absoluut te worden nageleefd. Is het niet mogelijk om die laatste regels na te leven, dan is het bedrijf in kwestie verplicht om haar deuren te sluiten. Het is in dat geval dan ook buiten de wil om van het bedrijf in kwestie dat zij haar niet-zieke werknemers dient thuis te laten.
Voor aannemingsbedrijven is telewerken geen optie. Werknemers van deze aannemers kunnen dan ook blijven werken op verplaatsing, mits naleving van social distancing, maar indien dat niet kan nageleefd worden, dan is men verplicht te sluiten van overheidswege. Doch in de praktijk wordt niettemin vastgesteld dat de politie reeds is overgegaan tot sluiting van werven waar meer dan twee mensen aan het werk waren.
Indien het gaat om een aannemer die niet met personeel werkt, dan kan hij in principe vooralsnog gewoon blijven verder werken, mits naleving opnieuw van social distancing. Voor hem is het immers niet mogelijk om van thuis uit te werken, waardoor voor hem een uitzondering wordt gemaakt wat de verplichting betreft om zoveel als mogelijk thuis te blijven/werken.
- enkel wanneer een (onder)aannemer echt ziek is, of op voorschrift van de dokter geen prestaties mag leveren buitenshuis en voor zover alle drie de criteria, zoals hierboven uiteengezet om van overmacht te kunnen spreken, vervuld zijn, kan er sprake zijn van een situatie van overmacht.
Echter in de verhouding van hoofdaannemer-klant dient in dat geval de vraag te worden gesteld of het ontbreken van één bepaalde onderaannemer de uitvoering van de overeenkomst met de klant tijdelijk of definitief onmogelijk maakt? Volgens de bouwunie is het antwoord op deze vraag eerder ontkennend, wanneer men ervan uitgaat dat niet alle de onderaannemers onbeschikbaar zijn en er dus in feite een andere onderaannemer zou kunnen worden ingeschakeld.
Het zal er in de praktijk wellicht op aankomen om zoveel als mogelijk te kunnen bewijzen dat bepaalde werken (los van welke aannemer deze uitvoert) redelijkerwijze niet kunnen worden uitgevoerd met respect voor de social distancing of andere opgelegde maatregelen. Bij werven met meerdere aannemers zal ook nog te bewijzen zijn dat bepaalde werken, die op zich wel zouden kunnen worden uitgevoerd, tijdelijk toch niet kunnen/konden doorgaan omdat de andere werken die niet kunnen/konden worden uitgevoerd eerst moeten/moesten gebeuren.
Elke situatie zal afzonderlijk te beoordelen zijn door de rechtbank.
In afwachting van deze toetsing is het aangewezen om zoveel als mogelijk documenten en bewijzen te verzamelen die het argument van overmacht in uw voordeel kunnen ondersteunen en deze in uw nadeel te betwisten.
Indien er dan toch sprake is van overmacht, wat zijn de gevolgen?
Als je zelf verplichtingen hebt, maar je bent van mening dat je die omwille van overmacht niet kan nakomen, moet je de andere partij hiervan onmiddellijk op de hoogte brengen, samen met het bewijs van de overmachtssituatie.
Je overeenkomst vermeldt mogelijk de manier waarop deze kennisgeving dient te gebeuren: kijk dit dus zeker eens na! Verder zal je ook de schade die hieruit volgt zoveel als mogelijk moeten beperken. Dit impliceert bijvoorbeeld het aanvaarden van een alternatieve leveringswijze of een uitstel van een afspraak/deadline.
Als je geconfronteerd wordt met een tegenpartij die zich beroept op overmacht, reageer dan snel! Een laattijdige (of geen) reactie kan beschouwd worden als een aanvaarding van de overmacht. Controleer hierbij zeker of aan alle bovenstaande voorwaarden voldaan is. Het Coronavirus maakt in se geen overmachtssituatie uit, bijgevolg zal jouw tegenpartij concrete redenen moeten aanhalen én bewijzen.
Tot slot verwijzen wij nog naar de website van de Bouwunie waarop diverse informatie, alsook modelbrieven werden verzameld:
https://www.bouwunie.be/nl/theme/dossier-corona/coronavirus-FAQ
27/03/2020
Het Coronavirus en overmacht in de bouwsector
Het Coronavirus of Covid-19 virus verspreidt zich zeer snel… Naast de vanzelfsprekende impact op de volksgezondheid, stellen we vast dat ook ondernemingen enorm veel moeilijkheden ondervinden. Op vandaag horen we verhalen van uitgestelde leveringen, stopgezette werken, opgezegde contracten, bovendien worden ook veel events afgelast. De vraag die dan ook bij iedereen in dergelijke situatie luidt: Wie betaalt er dan de reeds gemaakte kosten of een schadevergoeding? Welke gevolgen heeft het Coronavirus voor de niet-nakoming van contractuele verplichtingen?
Iedereen gaat er vanuit dat dit “toch wel een geval van overmacht is”. Nochtans zal een onderneming zich pas op overmacht kunnen beroepen , indien aan een aantal strenge voorwaarden voldaan is, en alles hangt daarbij, ook bij Corona, af van de concrete situatie. We zetten nog eens alles op een rijtje.
Op vandaag is het onduidelijk of de coronacrisis (door de regering of minstens in de rechtspraak) als overmacht zal worden erkend/aanvaard in het kader van de verplichte naleving van de contractueel voorziene uitvoeringstermijn en de hieraan gekoppelde vertragingsboetes.
Algemeen geldt dat een overeenkomst moet worden nageleefd en niet zomaar eenzijdig kan worden beëindigd en/of geschorst. Het risico is dan ook dat een aannemer schadevergoeding verschuldigd kan zijn wegens contractuele wanprestatie, indien overmacht niet aanvaard zou worden.
Het inroepen van overmacht is aan zeer strikte voorwaarden onderworpen :
- het moet gaan om een onvoorzienbare gebeurtenis;
- die buiten de wil ligt van de partij die overmacht inroept;
- en die de uitvoering van de overeenkomst tijdelijk (en/of definitief) onmogelijk maakt.
Het één en ander brengt met zich mee dat :
- de beslissing om niet-zieke mensen thuis te laten blijven - gezien er geen enkele dwingende overheidsmaatregel is in die zin - geen maatregel is ‘buiten de wil om’, zodat dit op zich geen overmacht is; Op vandaag is er, ingevolge het MB van 23 maart 2020 wel de verplichting die vanuit de overheid wordt opgelegd om thuis te blijven/werken. In limitatieve gevallen kan er buitenshuis worden gegaan: bv. naar de supermarkt, tankstation, werk (indien telewerk geen optie is binnen het bedrijf). Het zal dus geval per geval moeten bekeken worden of de onderneming in kwestie werknemers van thuis uit kan laten werken of niet. Er is dus wel degelijk een dwingende overheidsmaatregel die oplegt dat niet-zieke werknemers thuis moeten blijven en van thuis uit moeten werken, tenzij het echt niet anders kan, en in dat laatste geval dienen de regels inzake social distancing absoluut te worden nageleefd. Is het niet mogelijk om die laatste regels na te leven, dan is het bedrijf in kwestie verplicht om haar deuren te sluiten. Het is in dat geval dan ook buiten de wil om van het bedrijf in kwestie dat zij haar niet-zieke werknemers dient thuis te laten.
Voor aannemingsbedrijven is telewerken geen optie. Werknemers van deze aannemers kunnen dan ook blijven werken op verplaatsing, mits naleving van social distancing, maar indien dat niet kan nageleefd worden, dan is men verplicht te sluiten van overheidswege. Doch in de praktijk wordt niettemin vastgesteld dat de politie reeds is overgegaan tot sluiting van werven waar meer dan twee mensen aan het werk waren.
Indien het gaat om een aannemer die niet met personeel werkt, dan kan hij in principe vooralsnog gewoon blijven verder werken, mits naleving opnieuw van social distancing. Voor hem is het immers niet mogelijk om van thuis uit te werken, waardoor voor hem een uitzondering wordt gemaakt wat de verplichting betreft om zoveel als mogelijk thuis te blijven/werken.
- enkel wanneer een (onder)aannemer echt ziek is, of op voorschrift van de dokter geen prestaties mag leveren buitenshuis en voor zover alle drie de criteria, zoals hierboven uiteengezet om van overmacht te kunnen spreken, vervuld zijn, kan er sprake zijn van een situatie van overmacht.
Echter in de verhouding van hoofdaannemer-klant dient in dat geval de vraag te worden gesteld of het ontbreken van één bepaalde onderaannemer de uitvoering van de overeenkomst met de klant tijdelijk of definitief onmogelijk maakt? Volgens de bouwunie is het antwoord op deze vraag eerder ontkennend, wanneer men ervan uitgaat dat niet alle de onderaannemers onbeschikbaar zijn en er dus in feite een andere onderaannemer zou kunnen worden ingeschakeld.
Het zal er in de praktijk wellicht op aankomen om zoveel als mogelijk te kunnen bewijzen dat bepaalde werken (los van welke aannemer deze uitvoert) redelijkerwijze niet kunnen worden uitgevoerd met respect voor de social distancing of andere opgelegde maatregelen. Bij werven met meerdere aannemers zal ook nog te bewijzen zijn dat bepaalde werken, die op zich wel zouden kunnen worden uitgevoerd, tijdelijk toch niet kunnen/konden doorgaan omdat de andere werken die niet kunnen/konden worden uitgevoerd eerst moeten/moesten gebeuren.
Elke situatie zal afzonderlijk te beoordelen zijn door de rechtbank.
In afwachting van deze toetsing is het aangewezen om zoveel als mogelijk documenten en bewijzen te verzamelen die het argument van overmacht in uw voordeel kunnen ondersteunen en deze in uw nadeel te betwisten.
Indien er dan toch sprake is van overmacht, wat zijn de gevolgen?
Als je zelf verplichtingen hebt, maar je bent van mening dat je die omwille van overmacht niet kan nakomen, moet je de andere partij hiervan onmiddellijk op de hoogte brengen, samen met het bewijs van de overmachtssituatie.
Je overeenkomst vermeldt mogelijk de manier waarop deze kennisgeving dient te gebeuren: kijk dit dus zeker eens na! Verder zal je ook de schade die hieruit volgt zoveel als mogelijk moeten beperken. Dit impliceert bijvoorbeeld het aanvaarden van een alternatieve leveringswijze of een uitstel van een afspraak/deadline.
Als je geconfronteerd wordt met een tegenpartij die zich beroept op overmacht, reageer dan snel! Een laattijdige (of geen) reactie kan beschouwd worden als een aanvaarding van de overmacht. Controleer hierbij zeker of aan alle bovenstaande voorwaarden voldaan is. Het Coronavirus maakt in se geen overmachtssituatie uit, bijgevolg zal jouw tegenpartij concrete redenen moeten aanhalen én bewijzen.
Tot slot verwijzen wij nog naar de website van de Bouwunie waarop diverse informatie, alsook modelbrieven werden verzameld:
https://www.bouwunie.be/nl/theme/dossier-corona/coronavirus-FAQ
Ockier Advocaten | Beneluxpark 24, 8500 Kortrijk | T 056 25 60 60 | info@ockier-advocaten.be 
BTW BE0452 031 480 | Bank: BE97 4665 5551 3149 | Derden: BE58 4665 5551 6179
Ockier Advocaten | Beneluxpark 24, 8500 Kortrijk | T 056 25 60 60 | info@ockier-advocaten.be
BTW BE0452 031 480 | Bank: BE97 4665 5551 3149 | Derden: BE58 4665 5551 6179